Van pionier tot vlaggenschip: Hasselt bouwt aan Europees expertisecentrum voor street art

Met de plaatsing van een 450 m2 grote mural door de Australische artiest Smug krijgt stad Hasselt een nieuwe parel aan haar street artkroon. De komst van Smug benadrukt de faam die Hasselt in de kunstvorm geniet. “De voorbije jaren waren er heel wat steden die onze succesformule kopieerden. Maar de ervaring en de kunstenaars zitten hiér. Die willen we met de lancering van een expertisecentrum op Europees niveau eerder doen groeien maar ook ten dienste stellen van andere steden”, zegt schepen van Cultuur Nele Kelchtermans.

Op een muur van 30 meter hoog en 15 meter breed tovert street art superstar Smug momenteel een nieuw pareltje uit zijn spuitbussen. De Australische Schot geniet wereldfaam met zijn kunstwerken. 230.000 mensen op Instagram volgen zijn creaties in de ene wereldstad na de andere. Momenteel zit zijn agenda al vol tot het einde van 2022. Dat hij al voor de dérde keer in Hasselt neerstrijkt en andere uitnodigingen naast zich neerlegt, wijst erop dat grafische artiesten zich thuis voelen in de stad.

Hasselt heeft dan ook een hele geschiedenis op het gebied van grafische kunst in het straatbeeld. Van politiek geïnspireerde werken in de jaren 70 over de eerste Belgische ‘gedoogmuren’ in de nineties tot de recente explosie aan stijlen en formaten: honderden muren in de binnenstad en ver daarbuiten vertellen een uniek verhaal.

“Hasselt, haar inwoners en toeristen hebben street art als volwaardige maar ook erg toegankelijke kunstvorm omarmd”, zegt schepen voor Cultuur Nele Kelchtermans. “Wat ooit begon als graffiti is vandaag veel meer geworden. Als eerste lokaal bestuur in de Benelux verankerde Hasselt in 2010 street art in haar beleid en met succes. Alleen al in de laatste twaalf jaar vonden er 120 interventies plaats. Dat deden we als stad niet alleen maar vooral samen met vzw Brothers Of Mercy/Street Art Festival. Zij hebben de ervaring, kennis en street credibility die zo belangrijk is om jong talent te laten ontluiken en grote namen naar Hasselt te halen. Door de jaren heen is die succesformule door andere steden opgemerkt. Elke Vlaamse stad pakt nu uit met street art. Maar zoals in de kunst geldt, blijft het origineel sterker dan de kopie. En daarom eisen we met een nieuwe toekomstvisie onze rechtmatige troon weer op.”

Expertisecentrum

De volgende jaren zal Hasselt met de vzw Brothers Of Mercy en vzw Alleyway (bekend van het grafische festival Beyonderground) een nieuwe organisatie op poten zetten die verder kleur zal geven aan street art.

“Uiteraard blijft het realiseren van street artwerken doelstelling nummer één”, zeggen schepen Kelchtermans en burgemeester Steven Vandeput.  “Toch zien we daarnaast nog heel wat mogelijkheden. Het opzetten van een unieke talentwerking met een vaste uitvalsbasis, het organiseren van masterclasses of congressen, samenwerkingen realiseren met grote kunsthuizen als Z33 en als sluitstuk een internationale biënnale rond graphic arts. Door artiesten en stakeholders samen te brengen, kunnen we kennis delen op een lokaal én bovenlokaal niveau. En dit alles binnen een onderbouwd artistiek en wettelijk kader. Hasselt wordt zo een uniek Europees expertisecentrum voor lokaal talent, gevestigde artiesten en organisaties in binnen- en buitenland.”

De Hasseltse plannen sluiten daarmee naadloos aan bij de visienota cultuur van Vlaams minister-president Jan Jambon waarin street art -onder de noemer van urban culture- als enige kunstvorm specifiek benoemd wordt. Door tussen nu en 2026 werk te maken van al deze plannen moet de vernieuwde organisatie tegen 2027 klaar zijn om een sterke speler te zijn die zich kan inschrijven in het Vlaamse kunstendecreet.

“De mogelijkheden om blijvend vernieuwend uit de hoek te komen, zijn groot”, aldus Kelchtermans. “Denk aan experimenten met verf die CO2 kan opvangen of digitale verlengstukken van werken in VR of AR. Maar ook bijzondere samenwerkingen met gerenommeerde artiesten buiten de kunstvorm zelf zien we meer dan zitten. Street art in Hasselt mag dan wel al decennia bestaan: er ligt nog een hele toekomst voor ons.”

Klaar voor de toekomst

Voor Kurt Bosmans, bezieler van Street Art Festival en Brothers Of Mercy, betekent de nieuwe visie een doorstart voor de scene. “Ben Peeters, Sneaky Jay, TUZQ,… Het zijn maar enkele (lokale) namen die in Hasselt hun talent ontdekt en verfijnd hebben. Door hen op dezelfde manier te erkennen en omkaderen als internationale toppers als ROA of Smug hebben we iets heel unieks in Hasselt kunnen uitbouwen. De verhalen van de voorbije decennia zijn niet meer te tellen. Ik kijk er enorm naar uit om samen met de artiesten en de stad een nieuw verhaal te schrijven dat ze ons nergens hebben voorgedaan. Een beetje zoals we hier altijd gewerkt hebben dus.”